Chrystus szczególną miłością darzył dzieci: pierwsza komunia święta w naszej parafii
Opublikowany w 1910r., za pontyfikatu Piusa X, dekret Kongragacji dla Spraw Sakramentów Świętych o wczesnym dopuszczeniu dzieci do pierwszej komunii świętej, zatytułowany Quam singulari Christus amore (Chrystus szczególną miłością darzył dzieci), nie tylko nakazał urządzenie generalnej komunii św. dzieci przynajmniej raz w roku ale również przybliża historię przyjmowania Eucharystii przez dzieci w kościele katolickim. W pierwszych ustępach Dekretu czytamy:
Kościół katolicki od samego początku starał się zbliżać dzieci do Chrystusa przez eucharystyczną Komunię świętą i udzielał im jej nawet w wieku niemowlęcym.
Dawano Komunię świętą już przy Chrzcie świętym, jak o tym świadczą przepisy prawie wszystkich ksiąg obrzędowych aż do wieku trzynastego. Tu i ówdzie trzymano się tego zwyczaju jeszcze dłużej, u Greków zaś i na Wschodzie trwa on dotychczas. Żeby zaś zapobiec niebezpieczeństwu wyplucia konsekrowanego Chleba przez dzieci, a zwłaszcza przez niemowlęta, od dawna wszedł zwyczaj podawania im Eucharystii tylko pod postacią wina. Ale nie tylko przy Chrzcie św. zasilano dzieci pokarmem niebieskim. Czyniono to i później dosyć często. W niektórych np. kościołach podawano Eucharystię dzieciom zaraz po duchowieństwie albo też dostawały im się pozostałości świętych postaci po komunii dorosłych. W Kościele łacińskim zwyczaj ten wyszedł potem z użycia. Dzieci dopuszczano do Stołu Pańskiego dopiero wtedy, kiedy większe przebłyski rozumu dawały im jako taką znajomość Dostojnego Sakramentu.
Nowa dyscyplina kościelna, przyjęta już poprzednio przez niektóre synody krajowe, otrzymała uroczyste potwierdzenie w 1215 r. na powszechnym soborze Lateraneńskim IV w słynnym kanonie 21, który nakazuje wszystkim wiernym, po dojściu do używania rozumu, spowiedź i Komunię świętą.
Dalej dowiadujemy się o późniejszej praktyce przesuwania wiekuudzielania pierwszej komunii na coraz późniejszy okres życia:
Ale z biegiem czasu wkradło się niemało błędów i godnych pożałowania nadużyć w sprawie określania wieku używania rozumu, czyli wieku rozeznania. Wielu sądziło, że należy opierać się na innym wieku rozeznania, gdy chodzi o przystąpienie do sakramentu Pokuty, inny zaś wiek przyjmować, kiedy chodzi o pierwszą Komunię świętą. Twierdzili więc, iż co do Pokuty powinno się za wiek rozeznania uważać ten okres życia, w którym dziecko zdolne jest rozróżniać między dobrem i złem, mogąc więc zgrzeszyć, do Komunii świętej zaś wymagali wieku starszego, takiego mianowicie, w którym dziecko posiada już pełniejszą znajomość prawd wiary i dojrzalsze przygotowania umysłowe.
W ten sposób, zależnie od miejscowych zwyczajów lub od zapatrywań ludzkich, uważano za wiek odpowiedni do pierwszej Komunii świętej bądź lata od dziesięciu do dwunastu, bądź też lat czternaście albo i więcej. Przed tym okresem nie dopuszczano dzieci i młodzieży do Stołu Pańskiego.Ta praktyka, która pod pozorem obrony czci Najświętszego Sakramentu odsuwa w rzeczywistości od niego wiernych, spowodowała wiele złego. Dzieci bowiem oderwane w niewinności swego wieku od miłości Chrystusowej, nie odżywiały się sokami życia wewnętrznego. Wskutek tego młodzież, pozbawiona tak potężnej pomocy i straciwszy swoją niewinność wśród wielu zasadzek, pogrążała się w nałogi, zanim skosztowała świętych Tajemnic.
W następnych paragrafach Dekret przytacza argumenty przemawiające za tym, by granicą wiekową był czas, kiedy dziecko jest w stanie “odróżnić od zwyczajnego ziemskiego chleba i kiedy umie j ą przy stąpić do Stołu Pańskiego z należną pobożnością i uszanowaniem”. W konkluzji ustala się wiek rozpoczaęcia przystępowanai do komunii świętej i spowiedzi na siedem lat i zobowiązuje proboszczów do urządzania raz do roku generalnej pierwszej komunii świętej.
W Polsce przyjęło się udzielanie I komunii świętej dzieciom po dwuletniej katechizacji, a tylko w wyjątkowych przypadkach dopuszczano do Stołu Pańskiego dzieci młodsze, nawet przed rozpoczęciem nauki w szkole. W 2009 roku wskutek zmian w systemie edukacji wprowadzający wcześniejszy obowiązek szkolny dzieci, Komisja Wychowania Katolickiego Episkopatu Polski rozpoczęła pracę nad przesunięciem I komunii świętej do klasy III szkoły podstawowej.
Z biegiem lat ukształtował się specjalny ceremoniał liturgiczny tego szczególnego dnia, który streścić można w kilku punktach:
- przywitanie dzieci przed kościołem;
- błogosławieństwo dzieci przez rodziców (jeśli takowego nie było wcześniej w domu);
- pokropienie wodą święconą;
- procesja wejścia i po przybyciu do ołtarza kapłan rozpoczyna Mszę św.;
- dzieci lub ich rodzice odczytują czytania i wykonują przypisany śpiew;
- po kazaniu odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych;
- modlitwa wiernych (dzieci lub ich rodzice);
- dzieci przynoszą dary ofiarne;
- do komunii dzieci przystępują jako pierwsze;
- pieśń dziękczynna w wykonaniu dzieci;
- życzenia;
- błogosławieństwo;
- procesja wyjścia.
W naszym kościele parafialnym, tegoroczni trzecioklasiści po raz pierwszy przystąpili do Stołu Pańskiego 22 maja. Oto galeria zdjęć z tej uroczystości: